Finansowa ocena projektu

Zrobiliśmy nasz pierwszy kurs online! Zapraszamy do kursu: Wykres Gantta w Excelu - https://www.subscribepage.io/gantwexcelu

Od niepamiętnych czasów istnieje bardzo duża chęć pomnażania własnych kapitałów wśród inwestorów. Inwestorem w projekcie może być praktycznie każdy. Cały czas poszukują oni najefektywniejszych możliwości wykorzystania swojego kapitału przy akceptowanym przez nich ryzyku.

Sam cel projektu nie pozwala racjonalnie określić czy projekt spełni oczekiwania opłacalności inwestora. Dlatego wykorzystują oni różne metody oceny racjonalności inwestycji.

W teorii jaki i w praktyce wyróżnia się dość dużo metod oceny finansowej projektu w zależności od przyjętego kryterium.

Jeżeli założymy, że naszym punktem odniesienia będzie czynnik czasu, to techniki jakie możemy przyjąć do wyliczenia opłacalności projektów inwestycyjnych możemy podzielić na:

metody statyczne, zwane także prostymi,
metody dynamiczne, zwane dyskontowymi.

Głównym celem oceny finansowej projektu jest wyczerpująca odpowiedź na trzy główne pytania:

Jaka jest opłacalność inwestycji?
Jaki jest okres zwrotu z inwestycji?
Jakie są zagrożenia związane z projektem?

Metody statyczne jak wcześniej wspomniałem nazywane prostymi, stosuje się głównie we wczesnych etapach procesu założenia inwestycyjnego w projekcie. Metody statyczne służą głównie do badania opłacalności małych projektów o krótkim okresie eksploatacji i realizacji.

Do najczęściej przyjmowanych obliczeń zaliczamy:

okres zwrotu nakładu – czas, po jakim zwróci się inwestycja
prosta stopa zwrotu – stosunek rocznego zysku z przedsięwzięcia do wartości początkowych nakładów na inwestycję

Do zalet metod statycznych zalicza się:

prostotę,
komunikatywność,
przystępność dla szerokiego grona,
jasność formuł,
łatwość interpretacji uzyskanych wyników

W literaturze, jaki i wśród pratyków jest jednak dość dużo krytyki pod adresem powyższych metod:

nie uwzględnianie rozkładu płatności w czasie,
niepewność, co do uzyskania przyszłych dochodów, które są jedynie wielkościami oczekiwanymi,
koszty niewykorzystania możliwości związanych z wygenerowaniem przyszłych dochodów,
nie uwzględnienie inflacji, która wpływa na zmniejszenie dochodów realnych.

Do dużych projektów które trwają dłużej niż rok lub inwestycji wymagających znacznych nakładów pieniężnych stosujemy metody dynamiczne. Istnieje duża rozbieżności poglądów, co do obu grup metod oceny projektów inwestycyjnych jednak bardziej powszechna jest tendencja do wskazywania metod dynamicznych, jako bardziej skutecznych i zapewniających podjęcie lepszej decyzji o rozpoczęciu projektu.

Metody dynamiczne inaczej złożone, w przeciwieństwie do prostych metod uwzględniają upływ czynnika czasu na wartości pieniężne uwzględnione w rachunku.

Najczęściej przy projektach tego typu liczymy:

NPV – wartość zaktualizowana netto jest to różnica, między zdyskontowanymi przepływami pieniężnymi a nakładami początkowymi. Inwestycja jest akceptowalna gdy NPV>0, odrzucona zaś gdy NPV<0
IRR – wewnętrzna stopa zwrotu opiera się na analizie zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Jest to suma zaktualizowanych na moment t=0 wydatków i wpływów z inwestycji. Przy niej, wskaźnik NPV=0 wówczas inwestycja jest neutralna, można ją zaakceptować jednak należy uwzględnić pozafinansowe kryteria opłacalności projektu.

Do zalet metod dynamicznych zaliczamy:

uwzględnienie zmiany wartości pieniądza w czasie,
możliwość porównywalności opłacalności inwestycji o różnych nakładach,
umożliwia łatwą addytywność wszystkich inwestycji inwestora, ponieważ wartość NPV portfela inwestycyjnego jest równa sumie wartości NPV inwestycji wchodzących w jego skład,
uwzględnia całość przepływów pieniężnych związanych z projektem.

Są również wady takiego podejścia:

pominięcie czynników jakościowych,
nie uwzględnia ryzyka związanego z inwestycją,
metoda IRR nie może być stosowana do oceny inwestycji o niekonwencjonalnym przepływie pieniędzy.

Przykład:

Poniżej pokazuję prosty przykład obliczania: Wartości bieżącej netto (Net Present Value – NPV)

Nakłady inwestycyjne związane z projektem X wyniosły 220.000 zł (poniesione na początku roku 1).

Przepływy pieniężne netto (będące efektem realizacji tego projektu) w kolejnych latach (na koniec każdego roku) przedstawiają się następująco:

Rok 1. 70.000 zł.

Rok 2. 80.000 zł.

Rok 3. 90.000 zł.

Rok 4. 100.000 zł.

Jaka jest wartość bieżąca netto tej inwestycji, wiedząc że koszt kapitału wynosi 10%?

Koszt kapitału to minimalna stopa zwrotu z kapitału początkowego dla inwestora. To on inwestuje swoje (lub pożyczone) środki pieniężne w dane przedsięwzięcie. Koszt kapitału pozwala nie tylko zminimalizować ryzyko inwestycji, ale także ukazuje koszt alternatywnego wykorzystania naszych zasobów w innych przedsięwzięciach.

Wzór na NPV, czyli wartość bieżącą netto